- Jakie są przyczyny i objawy zawilgocenia fundamentów?
- Jak obniżyć wilgotność murów?
- Jakie są metody osuszania fundamentów?
Przyczyny i objawy zawilgocenia
Zawilgocenie ścian przyziemia i piwnic: przyczyny i metody naprawy
Zawilgocenie ścian przyziemia lub piwnic może mieć różne przyczyny. W niektórych przypadkach wynika ono z nadzwyczajnych zjawisk naturalnych, takich jak powodzie, lokalne podtopienia czy znaczne podniesienie się poziomu wód gruntowych. W innych sytuacjach problem ten jest spowodowany wadami wykonawczymi budynku, szczególnie w przypadku starych domów, gdzie często brakuje skutecznej izolacji chroniącej przed kapilarnym podciąganiem wilgoci z gruntu.
Ochrona przed wilgocią w budynkach bez piwnic
W budynkach bez piwnic kluczową rolę odgrywa ciągłość izolacji poziomej w ścianach zewnętrznych i wewnętrznych. Izolacja ta powinna znajdować się powyżej powierzchni terenu i być połączona z hydroizolacją podpodłogową. Dzięki temu skutecznie chroni ona przed podciąganiem kapilarnym wilgoci z gruntu.
Ochrona przed wilgocią w budynkach z piwnicą
W domach z piwnicą, oprócz ochrony przed podciąganiem kapilarnym, konieczna jest również hydroizolacja pionowa ścian stykających się z gruntem. Izolacja ta powinna być dostosowana do warunków hydrotechnicznych panujących wokół domu, poziomu na powierzchni ławy fundamentowej oraz podłogi. Nieszczelności w tych powłokach wodochronnych mogą prowadzić do pojawienia się wilgoci w piwnicy, a nawet do przecieków.
Naprawa zawilgoconych murów
Sposób naprawy zawilgoconych murów zależy od przyczyny problemu. W przypadku klęski żywiołowej zazwyczaj wystarcza osuszenie ścian i podłóg do poziomu eksploatacyjnej wilgotności oraz zabezpieczenie budynku przed ponownym zalaniem z zewnątrz.
Jeśli problem wynika z braku lub nieskutecznej izolacji, samo osuszenie murów nie wystarczy. W takiej sytuacji, w zależności od lokalnych warunków, możliwości technicznych i rodzaju obiektu, należy zastosować odpowiednią metodę ochrony przed wilgocią kapilarną. Może to obejmować m.in. iniekcje hydroizolacyjne, osuszanie elektroosmotyczne lub montaż systemu drenarskiego. W razie potrzeby konieczna może być również hydroizolacja pionowa ścian stykających się z gruntem.
Objawy zawilgocenia murów
Pierwsze objawy zawilgocenia murów wilgocią gruntową zazwyczaj pojawiają się w dolnych częściach ścian parteru oraz pod podłogą. Charakterystycznym sygnałem alarmowym jest zapach stęchlizny oraz zmiany na tynkach, takie jak zacieki, przebarwienia, puchnięcie i odpadanie. Z czasem objawy te mogą wędrować coraz wyżej, obejmując zarówno ściany zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
W każdym przypadku, gdy zaobserwujemy zawilgocenie murów, należy przeprowadzić pomiary wilgotności w przekroju przegród. Pomiary te pozwolą na dobór optymalnej metody odtworzenia izolacji i skuteczne usunięcie problemu.
Obniżenie wilgotności murów
Wilgotność równoważna – normy
W normalnych warunkach użytkowania wilgotność przegród budowlanych odpowiada tzw. wilgotności równoważnej. Oznacza to, że jest ona uzależniona od przeciętnej wilgotności otaczającego powietrza. Poziom ten, wyrażony w stosunku wagowym do materiału, dla różnych pomieszczeń i rodzajów przegród mieści się w przedziale 3-5%. W przypadku ścian z lekkich materiałów, takich jak beton komórkowy, dopuszczalna wilgotność może sięgać nawet 12%.
Ze względu na specyfikę materiału, pełne zawilgocenie (nasycenie wodą) ścian fundamentowych (głównie betonowych) może dochodzić do 10%, a w starych budynkach, gdzie dominuje cegła, nawet do 25%.
Pomiar wilgotności
Rzetelna ocena wilgotności przegrody wymaga pobrania próbek z różnych miejsc i na różnych głębokościach. Do tego celu stosuje się dwie metody:
- Metoda karbidowa CM: Wymaga specjalistycznej aparatury i pozwala na uzyskanie dokładnych wyników.
- Metoda wagowo-suszarkowa: Mniej skomplikowana, opiera się na pomiarze masy próbki przed i po wysuszeniu w piekarniku. Metoda ta zapewnia wystarczającą precyzję, a do przeprowadzenia badania potrzebna jest jedynie dokładna waga elektroniczna.
Dodatkowo, dostępne są mierniki elektroniczne, które oferują mniej miarodajne, ale szybsze pomiary.
Uzyskane wyniki pomiarów wilgotności pozwalają na:
- Dobór optymalnej metody osuszania
- Ocenę tempa i skuteczności osuszania
Przyczyny zawilgocenia i metody osuszania
Stwierdzenie zawilgocenia murów to dopiero początek. Konieczne jest również ustalenie jego przyczyny. Oprócz oczywistych czynników, takich jak powodzie czy zalania, woda może przenikać do przegrody z mniej oczywistych powodów, np. z nieszczelnych rynien, instalacji wodno-kanalizacyjnych lub wadliwej izolacji tarasu.
W przypadku starych budynków, wilgoć w ścianach piwnic i cokołowych części domu najczęściej wynika z braku izolacji poziomej i pionowej murów. Osuszanie takich ścian musi być poprzedzone pracami chroniącymi przed ponownym zawilgoceniem.
Metody osuszania fundamentów
Metody osuszania fundamentów obejmują dwa zasadnicze procesy:
- Obniżenie wilgotności przegrody, czyli właściwe osuszanie.
- Hydroizolację, chroniącą przed ponownym wchłonięciem wody przez osuszone elementy.
Zabiegi te mogą być prowadzone jednocześnie lub w dwóch niezależnych etapach. W przypadku samodzielnej hydroizolacji, wykonuje się ją jako pierwszy krok.
Metody nieinwazyjne
Metody nieinwazyjne nie wymagają ingerencji w strukturę budynku i polegają na odparowaniu wody zawartej w przegrodzie i usunięciu jej na zewnątrz. Naturalnie, w sprzyjających warunkach ściany wysychają również samoistnie, jednak proces ten może trwać wiele lat i nie gwarantuje odpowiedniego obniżenia wilgotności, zwłaszcza w części podziemnej budynku.
Metody nieinwazyjne stosuje się najczęściej w przypadku:
- Pomieszczeń po zalaniu.
- Wilgotnych przegród, w których odtworzono powłoki hydroizolacyjne (np. pomieszczenia parteru po wstawieniu izolacji w ścianach fundamentowych).
Rodzaje metod nieinwazyjnych:
- Osuszanie kondensacyjne: popularna metoda obniżania wilgotności przegród, zarówno z tzw. "wilgoci technologicznej" (w celu przyspieszenia prac budowlanych), jak i w sytuacjach awaryjnych. Mechanizm działania polega na obniżaniu wilgotności powietrza w pomieszczeniu poprzez jego schłodzenie w agregacie (działającym na zasadzie klimatyzatora). Skroplona woda spływa do zbiornika, a suche i ogrzane powietrze pochłania parę wodną z osuszanej przegrody. Skuteczność osuszania zależy od zamknięcia obiegu powietrza w pomieszczeniu poprzez jego uszczelnienie.
Schemat osuszania kondensacyjnego, fot. Dantherm. - Osuszanie adsorpcyjne - podobne w działaniu do osuszania kondensacyjnego, ale rolę "pochłaniacza wilgoci" pełni absorber (materiał o dużej chłonności). Przepływające przez niego powietrze oddaje zawartą wodę, a następnie ogrzane wraca do pomieszczenia i suszy przegrody.
Schemat osuszania adsorpcyjnego, fot. Dantherm. - Osuszanie mikrofalowe - polega na głębokim podgrzewaniu wody zawartej w murze, co powoduje jej odparowanie i dyfuzję w kierunku powierzchni. Mikrofale mogą być emitowane z urządzeń powierzchniowych lub głębinowych (wymagających wiercenia otworów w przegrodzie). Intensywność odparowania może być zwiększona poprzez instalację powierzchniowych termowentylatorów, które mogą działać również niezależnie od generatorów mikrofalowych. Pomieszczenie osuszane tą metodą musi być dobrze wentylowane, a czasami konieczne jest również zainstalowanie dodatkowych osuszaczy powietrza na jego dolocie.
Inwazyjne metody osuszania
Inwazyjne metody osuszania fundamentów polegają na bezpośredniej ingerencji w strukturę murów w celu ich osuszenia i uszczelnienia. Stosuje się je w przypadku znacznego zawilgocenia lub gdy metody bezinwazyjne okażą się niewystarczające.
Rodzaje inwazyjnych metod osuszania:
- Termoiniekcja - polega na ogrzaniu wywierconych w murze otworów, a następnie wprowadzeniu do nich żywicy lub parafiny o właściwościach uszczelniających. Nagrzewanie może być prowadzone za pomocą dmuchaw, grzałek lub urządzeń mikrofalowych. Środki hydrofobizujące wprowadzane są grawitacyjnie lub pod ciśnieniem.
Aplikacja preparatu iniekcyjnego do wcześniej wywierconych otworów, fot. Koester. - Iniekcja krystaliczna - nie osusza bezpośrednio muru, ale tworzy w nim strukturę ograniczającą przemieszczanie się wilgoci. Może być stosowana również na wilgotne podłoże. W wywiercone otwory wprowadza się zaprawę cementową z aktywatorem krzemianowym, która z czasem tworzy wodoszczelną barierę.
- Elektroosmoza -opiera się na zjawisku elektroosmozy, czyli cofaniu wody kapilarnej w stronę gruntu (w przeciwną stronę do naturalnego podciągania) pod wpływem prądu elektrycznego. Dawniej przepływ prądu w murze uzyskiwano poprzez wprowadzone elektrody, obecnie wystarczy ustawić w pobliżu specjalny aparat wysyłający fale elektromagnetyczne. Na efekty działania elektroosmozy należy jednak poczekać co najmniej kilka miesięcy, a urządzenie musi następnie pracować stale.
Schemat osuszania metodą elektroosmozy, fot. Sylwek33 / forum.budujemydom.pl.
Metoda utworzenia hydroizolacji poziomej w ścianach fundamentowych
Iniekcyjne metody tworzenia wodoszczelnej przepony w murze nie zawsze przynoszą oczekiwane rezultaty. W rzeczywistości jedynie utworzenie ciągłej i wytrzymałej warstwy hydroizolacyjnej w całym przekroju ścianygwarantuje pełne zabezpieczenie przed wnikaniem wilgoci. Wymaga to wykonania szczeliny przez całą grubość muru, co umożliwi wprowadzenie i osadzenie izolacji.
Odcinkowa izolacja murów
Odcinkowa izolacja murów z wykorzystaniem tworzywowych materiałów hydroizolacyjnych polega na przecięciu ściany na całej jej grubości. W przypadku ścian ceglanych stosuje się maszyny wyposażone w piłę łańcuchową z zębami widiowymi, a w przypadku murów betonowych – przecinarki linowe z nasypem diamentowym.
Uzyskaną szczelinę wypełnia się izolacją poziomą układaną na zakład i klinowaną. Następnie szczelinę wypełnia się pod ciśnieniem zaprawą cementową, zapewniając szczelność i trwałość izolacji.
Izolacja murów ceglanych blachą
Skuteczną metodą izolacji murów ceglanych może być również wciśnięcie blachy w spoiny między cegłami. Blacha ze stali chromoniklowej o grubości 1,5 mm i pofalowanym przekroju wbijana jest w spoiny za pomocą maszyny wyposażonej w młot pneumatyczny. Szerokość pojedynczych blach wynosi około 35 cm, a pofalowanie zapewnia szczelne połączenie na zakład.
Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa
fot. otwierająca: Janusz Werner
Dodaj komentarz